Yüzyıllar boyunca dünyanın yüzeyi, çukurlarla kabarıklıklar meydana getirerek, karışmış ve buruşmuştur. Çukurlar, genellikle ırmakların aktıkları vadilerdir. Kabarıklar ise tepeler ve dağlar dır.
Yaşadığımız yeryüzünün %25’i dağlardan oluşmaktadır. Dağların oluşumunu anlamak için öncelikle yerkabuğunun özelliklerini bilmek gerekir.
Yerkabuğu, üzerinde kıtaların ve denizlerin (okyanusların) bulunduğu plakalardan oluşmaktadır. Bu plakalar her zaman yer değiştirirler. Plakaların kaymalarına tektonik hareketler denir. Bu hareketler ve plakaların çarpışmaları dağları oluşturur, ayrıca deprem ve volkanların da nedenidir. Dağ canlıdır. Büyür, yaşlanır, yağmurlar ve karlar yüzünden yıpranır. Bu, milyonlarca yılda olur.
Milyonlarca yıl önce, dağların bu günkü yerlerinde, jeosenklinal veya yerineç adı verilen kalın tortu tabakalarının biriktiği geniş deniz çukurları vardı. Deniz dipleri yavaş yavaş çökerken, karışık yer olaylarına sahne oluyordu. Aynı zamanda, yer kabuğunun hareketleri muazzam basınçlar yaparak, tortu tabakalarının önce yavaş yavaş buruşmalarına, daha sonra kabarıp sivrilmelerine yol açıyordu. Bu arada billursal kayalar, aşınmalar sonunda meydana çıkıyorlardı.
Türkiye’de ki En Yüksek 10 Dağın Sıralaması:
Türkiye’de dağların çoğunluğu Doğu-Batı yönünde sıralanmıştır. Türkiye’nin fiziki haritası engebeli bir yapıya sahiptir. Türkiye’nin en yüksek dağı Ağrı dağıdır. Dünya’nın en yüksek dağı olan Everest Dağı ile arasında 3.711 metre vardır ve yüksekliği 5.137 metredir. Dağların yüksekten alçağa doğru aşağıda sıralanmıştır.
- 1 Ağrı Dağı 5137 Ağrı
- 2 Cilo Dağı 4134 Hakkari
- 3 Süphan Dağı 4058 Bitlis
- 4 Kaçkar Dağı 3932 Rize
- 5 Erciyes Dağı 3916 Kayseri
- 6 Küçükağrı Dağı 3896 Ağrı
- 7 Kızılkaya Dağı 3794 Niğde
- 8 Demirkazık Dağı 3767 Niğde
- 9 Artos Dağı 3756 Van
- 10 Mercan Dağları 3752 Erzincan
Lucie Helenbrand, Chrisritane Anglade, Odette Korach ve Charlotte Vander, “Neden Dağlar Vardır?”, 500 Soru 1000 Cevap (İstanbul: Baskan Yayınları, 1981), 1: 8.
Yorum Yap